De column van Peronne

Februari 2007

‘Contemplatie' (Naar aanleiding van 1 Koningen 6)
Lees of zing ook eens het lied ‘De vreugde voert ons naar dit huis' uit

‘Tussentijds'.

Aangezien ik in het centrum van Amsterdam woon, kom ik vaak in aanraking kom met daklozen die bij winkels hun krant hopen te verkopen. Zoiets vind ik best confronterend, een vragende blik bij het verlaten van de Albert Heyn. Ik realiseer mij hoe langer hoe meer hoe bevoorrecht je eigenlijk bent, wanneer je een dak boven je hoofd hebt, het liefst in een vertrouwde en veilige buurt. Je zult toch dakloos zijn... Aan de behoefte aan onderdak grenst duidelijk Dankzij een huis heb je een rustpunt, dat ook weer uitgangspunt wordt voor het leven dat je leidt. Toch gaat zo'n aards huis sommigen niet ver genoeg; misschien geldt dat ook voor u. Want het af en toe bewonen van een het een concreet kerkgebouw. De ruimte kan zomaar tot een gewijde, heilige ruimte worden. Je kunt er schuilen, je ziel kan zich opnieuw laven en er is plaats voor zelfreflectie. En vooral; de gezamenlijke ‘godsdienstoefening'. Een huis van gebed dus nog als toegift naast het gewone huis! Koning Salomo had dit ook al door. Ook hij was er aan toe om een permanent godhuis tot stand te doen komen; een tempel waar continu tot God kon worden gebeden en te offeren. De symbolische betekenis die achter de bouw schuilgaat staat ook in de Vrijmetselarij centraal. Innerlijke opbouw. Spirituele architectuur helpt je om bij je eigen huis stil te staan, je eigen eenheid als lichaam met hart, geest en ziel. Ons woord con-templatie houdt in, dat onze eigen innerlijke tempel zich in verbinding wil stellen met de tempel uit het hemelse Jeruzalem, waar ultieme harmonie heerst. Daarom: de vreugde om zo'n kerkje, klein maar fijn als het soms is, is een ijkpunt waar verdriet naar boven mag komen, ook angst, onzekerheid of zorg. En positieve gevoelens! alsmede het besef van Een mogelijkheid om opgetild te worden; aangeraakt, gekoesterd en geïnspireerd door goddelijke licht. Die brille wil zich graag mengen met onze aardse existentie. Al de fracties en nuances van de hemelse wijsheid en tederheid willen graag in ons landen, als je er voor open staat. Daarom: ‘De vreugde voert ons naar dit huis, waar 't woord aan ons geschiedt, God roept haar naam over ons uit en wekt ons in het lied'.

Inleiding

Vrienden, toen ik werd gevraagd voor de column dacht ik, wat is de allerleukste en meest onverwachte ervaring die ik als pastor heb opgedaan tot nu toe. Moeilijk, want het zijn er gelukkig een heleboel. Ik heb er toch eentje mijn benadering van het ambt illustreert. Eerst kort een schets: naast mijn werk als predikant o.a. in Delft heb ik mij altijd ingezet voor interreligieuze dialoog. Onder andere deed ik dit in New York en nu weer in Nederland, voor de IARF en het Interreligieus Beraad. Het is meestal zo, dat wanneer ik daar over de remonstranten vertel, het enorm aanspreekt. Graag maak ik schaamteloos reclame zonder al te hinderlijke missiedrang, althans dat hoop ik. Mij gaat het uiteraard om geestelijke kruisbestuiving. Ook binnen de Christelijke oecumene valt nog een hoop van elkaar te leren. Zo werd ik uitgenodigd om een huwelijk te begeleiden van twee trouwlustigen -een man en een vrouw- in de Costa Brava vorig jaar. Niet zozeer om maar iets decadents te doen, anders had ik niet meegewerkt, maar de bruid had daar banden liggen. Ze waren en zijn enorm enthousiast in hun keuze naar elkaar; met plezier wilde ik hen dus bewuster maken van hun stap. Hij was nog ergens vaag half remonstrant -dat kom ik vaker tegen en zij stamde uit een oerkatholiek nest. Daar werd niet zozeer veel aan geloof gedaan, eerder gefeest, maar op cruciale momenten hoort de kerk er ineens toch bij. De zegen ontvangen is a.h.w. een soort kwaliteitsstempel dat het goed blijft gaan. Bijna een magische bezwering, zo zagen haar familie en zijzelf het. Bovendien moest het rituele gedeelte door de RK kerk gedaan worden vanwege de erkenning en bijschrijving voor de wet. Ik mocht het inhoudelijke werk verzorgen. In het dorpje waar dit alles plaatsvond had men een zeer ontspannen Fransiscaner monnik gevonden met wie ik zelf al voorafgaand aan de hoogtijdag contact had. Een open persoon zo te horen. Het fijne aan die ordes is, dat daar veel meer in de marge kan wat eigenlijk niet mag van de Paus cum suis, zoals in dit geval een open maaltijdviering. Ik vind het idee van de wederzijdse gastvrijheid en uitwisseling in elkaars gebedshuizen trouwens bijzonder aantrekkelijk, vandaar ook mijn passie voor de IARF. Enfin, de dag brak aan, een oeroud kerkje in zinderende hitte in de hoogvlakten. Die morgen hadden we te horen gekregen dat de bewuste geestelijke zijn been had gebroken, dus verhinderd. Ook daar bestaat een integrale centrale voor noodgevallen zoals wij deze dankzij Jan Klijnsma hebben, dus was er op de valreep een mannetje beschikbaar om deze klus te klaren. Hij moest echter nog helemaal uit Barcelona komen en bleek ook nog in de file te staan. Stelt u zich voor: kruidige geuren, een marmer patio in stralend zonlicht. Maar ook een studentikoos georienteerde menigte die eerder wachtte op de borrel na afloop. Probeer dan iedereen maar eens gerust te stellen laat staan te kalmeren. Op zich ook een boeiende vraag naar de gradatie in garantiekeurmerk van de zegen. Want die collega moest komen anders viel de opzet in duigen! De menigte werd steeds onrustiger en morde luidkeels. Godlof, eindelijk rijdt collega Luiz voor in een zwart cabrioletje. Een jongeman stapt uit met een modern zwart pak aan en een zwarte bril. Gelukkig overzag hij de situatie meteen, vroeg: hoe heet je, wat is je denominatie (leg eens in 5 seconden uit wat remonstrants is) en wat moet ik doen, ik vind alles best. Het leuke was dat hij niet zeer goed Engels of Frans sprak maar ik krijg de indruk dat hij de essentie van remonstrants zijn direct begreep. Snel zijn habijt aan, de wijn geconsacreerd en de dienst ving eindelijk aan. De groep bedaarde enigszins en het was te merken dat we als het ware de Geest mee hadden. Hij deed de kaderende gebeden, ik het inhoudelijke gedeelte en voor mij voelde het alsof we al tijden samenwerkten. Hij had duidelijk ook pret in zijn opdracht. Wij zegenden hen beiden in, eerst ik -en wat is Nederlands dan lomp als je het vergelijkt met dat vurige Catalaans- en als uitsmijter kwam daar zijn vlammende zegening achteraan. Waarlijk bezwerend! Iedereen was er stil van, daarna bulderde men los in een lofzang. De sfeer zat erin en de gedachte aan de receptie was duidelijk afgenomen. Althans dat wil ik denken. Luiz had gerekend dat een handjevol ter communie ging; betrok mij direct bij het geheel, ik moest wijn aanreiken, hij de hosti. Maar zonder uitzondering wilde iedereen meedoen. Te gek! Want meestal leveren dit soort gelegenheden wat onwennige situaties op. Veel te weinig hosti dus en wat doe je dan? Uiteindelijk was de bodem van de kelk in zicht. Wel was hij zo slim de hosti te delen. En ja, de laatste was in zicht, maar er stonden nog vijf mensen in de rij. De eerste hosti brak hij in tweeen en ik dacht, ojee...Toen bleek dat hij  er toch nog een in zijn mouw verstopt, die we in drieen braken. We hebben achteraf innerlijk gejuicht omdat het verhaal van vijf broden en twee vissen dus waar is! Later bleek hij hoogleraar humanistische filosofie te zijn in Barcelona en heb ik hem in zijn eeuwenoude Fransiscaner enclave bezocht. Zelfs unieke bijbelmanuscripten uit de 9e eeuw in mijn handen gevoeld waar men in de wereld geen weet van heeft dat ze daar liggen! Het bijzondere voor mij: een eigentijdse leeftijdgenoot en collega die niet alleen heel veel weet, maar ook flexibel van geest is, een bevrijdende ervaring en wereldheid niet geheel verzaakt maar het op juiste wijze leek te integreren.. Achteraf zeiden we tegen elkaar dat de engelen ons absoluut hadden geholpen die dag. Of de voorzienigheid, maar dat voert nu te ver. Moed om samen, maar ook met andersoortige gelovigen door te gaan. En Remonstranten zijn sindsdien altijd welkom in Spanje, het voormalig land der inquisitie. Dat moest ik nog zeggen.

naar boven